Donkere wolken pakken zich samen boven de Eurozone

door | 14 mei 2018

Tegen alle verwachting in heeft Italië toch nog redelijk snel een nieuwe coalitieregering kunnen vormen. Beppe Grillo, de oprichter van de ooit zo eurovijandige Vijf Sterrenbeweging is inmiddels opgevolgd door de euro-elastische Luigi Di Maio. Hij gaat samen met de eurosceptische Lega van Matteo Salvini een poging doen om het sterk verarmde Italië uit het slop te halen, wetende dat het land in werkelijkheid verstikkend diep is wegzakt in de modder van achterklap, armoede en corruptie.

Het is echter bijna bizar om te moeten ervaren dat het momenteel niet Italië is dat wellicht weer toekomst heeft, maar Silvio Berlusconi. Plotseling wordt hij in twee belangrijke hoger beroepsprocedures vrijgesproken, waarin de rechters oordelen dat Berlusconi niets te verwijten valt en hij weer volop politiek actief mag zijn. De rechters kwamen vroeger dan gepland tot hun vonnis. En dat in Italië? Voor Berlusconi kon de timing niet beter. Uiteraard zal deze ontwikkeling niet aan de aandacht van bondskanselier Merkel van Duitsland zijn ontsnapt en weet zij als geen ander dat Berlusconi nog een paar stevige ‘appeltjes van Europa’ met haar te schillen heeft en dat zeker zal doen.

Momenteel resteert alleen nog de benoeming van een neutrale premier –niet zijnde Di Maio of Salvini. Voor Europa en de Euro breken onzekere tijden aan, maar zo onzeker eigenlijk ook weer niet. Immers, zodra de nieuwe regeringsploeg wordt geïnformeerd over de werkelijke staat van ontbinding van de eigen financiële sector, zal de nieuwe regering zich met hangende pootjes tot de Europese Commissie moeten wenden en er niet aan ontkomen om hulp te vragen. De verwachting is dat een tweede openlijke bankencrisis in Italië zal beginnen, namelijk zodra duidelijk wordt dat vooral de systeembank Monte dei Paschi di Siena er onhoudbaar slecht voor staat en nooit door de staat alleen gered zal kunnen worden. Wil deze bank Italië niet in haar val mee sleuren (zoals in het bedrijfsleven vaker gebeurt als zieke onderdelen niet geheeld worden maar juist de andere delen besmetten), dan zal het voor de nieuwe coalitie onmogelijk zijn om op eigen kracht verder te gaan.

In het nieuwe Italiaanse regeerakkoord is opgenomen dat er onderzoek gedaan zal worden naar de introductie van een parallelle munt, zeg maar de nieuwe Lire. Eerder heb ik – en met mij vele anderen – geopperd dat het goed zou zijn om één systeemmunt in Europa te hebben voor het geldverkeer dat in het kader van de handelsrelatie plaatsvindt en een eigen ‘burgermunt’ per lidstaat voor het dagelijks gebruik van mensen. Kan daar mee een nieuwe bankencrisis worden voorkomen? Ik betwijfel het. Zo  ook Klaus Regling, de directeur van het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) de opvolger van het EFSF, het Europese noodfonds dat ten tijde van de schuldencrisis in het leven werd geroepen om wegkwijnende landen, banken en bedrijven weer op de been te krijgen. Tijdens een spreekbeurt op negen mei van dit jaar voor de Ierse Centrale Bank in Dublin wond Regling er geen doekjes om. Er komt een tweede internationale bankencrisis aan. Alleen weet hij nog niet wanneer. Vreemd, dacht ik, met alle toezicht op de banken dat er is en met alle stresstests die er de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden, kan deze topbankier dus niet met zekerheid zeggen waar, wanneer en in welke omvang de zaak gaat ontploffen. Dat kan toch niet waar zijn?

Directeur Regling stelt voor om op korte termijn de positie van burgers en hun spaargelden bij banken verder te versterken, ter voorkoming van de nog altijd op de loer liggende bankruns en dus van oorlog. Ook moeten aandeelhouders van banken nu echt als eerste naar de kassa worden geroepen als het mis dreigt te gaan. Pikant is de oproep van Regling om een Europees Monetair Fonds (EMF) op te richten, naar analogie van het IMF. Het is velen opgevallen dat het IMF onder leiding van Christine Lagarde zich langzaam maar zeker steeds verder uit Europa heeft terug getrokken. Ook het IMF geeft elke keer met kracht aan dat het niet goed gaat met het Europese financiële stelsel en ook niet met Europa als geheel. Maar het geeft tevens aan  dat wij onze zaken nu zelf op orde moeten krijgen. Vanwaar deze ommezwaai van het IMF? Simpel. Amerika is de grootste geldschieter van het IMF. En daar wil Amerika mee stoppen. Net als met Defensie en handel.