Financiële zekerheid

Aan het einde van mijn studie, worstelend met een uitlopende scriptie en teruglopende inkomsten, stuitte ik op een advertentie die mij de gelegenheid bood mijn “financiële onafhankelijkheid op korte termijn te realiseren”. Zonder vaste baan en zonder financiële risico’s bovendien! Dat prikkelde mijn nieuwsgierigheid. Was het niet naar de betreffende methode, dan wel naar wie of wat hierachter zat.

Ik stuurde een mail en kreeg een dag later een uitnodiging voor een besloten bijeenkomst in een hotel dichtbij een vliegveld. Ik besloot er maar een uitje van te maken en pakte op de doordeweekse herfstavond het OV naar de aangegeven locatie. Het bleek een dertien in een dozijn vergaderruimte in een dito hotel. De beamer stond op te warmen, de koffie koud te worden. Er was een man of dertig op afgekomen waarvan een kleine tien duidelijk ingewijden waren en de rest gasten.

Een jonge, welbespraakte bankbeambte begon aan een dynamisch verhaal met veel sheets over de rampspoed van het moderne leven. Over smog, fijnstof, ongezonde voeding waar je depressief van wordt, en verkeerde gewoontes waar je lelijk van wordt en kanker van krijgt. De stemming in de ruimte werd langzaamaan bedrukter. Na een half uurtje begon hij over voedselproductie. Daarmee was ook van alles grondig mis. Dat is op zich waar, maar wat hij beweerde was absoluut onsamenhangende lariekoek. En dat moest ik hem als afstuderende Wageninger toch even laten weten.

Toen ik mijn mond opendeed keek de voorste rij ingewijden om alsof ik zojuist een ritueel mensenoffer had verstoord. De spreker nam het echter opgewekt op en verzekerde me dat zowel Yale, Harvard als Oxford achter deze bevindingen stonden en dat hij het later graag nog toe zou lichten. En daarna ging hij verder met zijn verhaal. De clou van het verhaal kwam na een klein uurtje: Aloë Vera extract! Dit wondermiddel, mits op de juiste wijze gewonnen en geconsumeerd, maakt korte metten met álle kwalen van de moderne tijd! En wij waren de uitgelezen mensen die de schone taak hadden dit wondermiddel met zoveel mogelijk mensen te delen.

De verkoopmethode bestond eruit dat je het spul aan zoveel mogelijk vrienden en bekenden moest zien te verkopen, waarna die het weer aan hun bekenden zouden slijten, waarna middels een bepaald bonussysteem de goudstukken je portemonnee zouden instromen. De ingewijden op de voorste rij moesten daarvoor als levend bewijs dienen. Inderdaad hadden ze iets te dure kleding aan voor de bleke plebejerhoofden, maar er straalde ook iets troosteloos van hen af. Je zag ze zo voor je in hun nieuwe vrijstaande huis met modern interieur. Zappend op de breedbeeld-tv. Eindelijk de spulletjes die ze wilden hebben, maar geen vrienden en familie om het mee te delen, geen eergevoel en geen gemoedsrust. Daar helpt geen Aloë Vera meer aan.

Na afloop kwam de verteller direct op me af. Met een brede glimlach, maar tegelijkertijd zichtbaar vastbesloten om de potentiële stoorzender direct onschadelijk te maken. Na wat ge-heen-en-weer vroeg hij of we nu wel of geen zaken konden doen, anders hield het verhaal hier op.  Ik vroeg hem wat hij zelf dacht. De ogen gingen nog kouder staan dan ze al stonden en de ingewijden die de conversatie zijdelings gevolgd hadden, veranderden hun opstelling als een kudde buffels; schouder aan schouder met de horens laag naar buiten als wanneer er een leeuw opduikt. Ik nam dus nog een paar bakjes koffie en wat taaie stroopwafels en vatte de terugreis aan, wederom stevig bevestigd in mijn misantropische mensbeeld.

Dit was zomaar een avontuur uit mijn studietijd. Maar ik moet er vaak aan terugdenken bij mijn pogingen wat tegengeluid te geven op de mainstream-nieuwsvoorziening. Want in wezen is onze liberale democratie identiek aan het Aloë Vera model. Zowel het Aloë Vera extract, als het virtuele krediet waar onze Westerse economie op draait, zijn beide luchtkastelen zonder substantie, die hun werking danken aan het geloof en het vertrouwen dat mensen er in stellen. In beide gevallen zijn er genoeg mensen die geloven, dat ze er, door deel te nemen, uiteindelijk beter van zullen worden, om het systeem draaiend te houden. Maar beide systemen offeren de natuurlijke verbanden en weefsels in onze directe sociale, ecologische en spirituele omgeving op aan direct persoonlijk gewin van de individuele deelnemers; aan het moderne verlossingsideaal van financiële onafhankelijkheid, die luizige liberale vervanger van het oude vertrouwde zielenheil. Er lijken nauwelijks mensen hardop bij stil te willen staan dat op een gegeven ogenblik alle sociale, ecologische en spirituele bestanden zijn opgebruikt en uitverkocht aan het systeem, of dat nu Aloë Vera extract heet of liberale democratie.

Ik ben in ieder geval blij dat ik op die avond het economische ritueel verstoord heb met wat kritische opmerkingen. Hopelijk heeft het de gezonde argwaan bevestigd van sommige van de andere belangstellenden. Net als christelijke rakkers die besloten samen te gaan bidden in een hypnose show van Rasti Rostelli de show even konden stoppen. Voor kritische, zelfstandig denkende mensen lijkt het verstoren en ontregelen van de liberale hypnose vandaag de dag het maximaal haalbare.