Piekt controversiële Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump te vroeg?

Het is weer zover. Het 4-jaarlijkse feest van de Amerikaanse presidentsverkiezingen is weer losgebarsten. Omdat de zittende president Barack Obama niet meer herkozen kan worden zal het feest wat kleurrijker en spannender zijn dan de vorige keer. Welke kandidaten dienen zich zoal aan?

Grijze kandidaten
Aan republikeinse kant valt, net zoals de vorige keer, het meeste te kiezen. Van de vele kandidaten zijn de meeste van hetzelfde slag. Namelijk grijze, blanke, politiek correcte, carrièrepolitici van middelbare leeftijd en hoger die door middel van “demographic pandering” (het plezieren van alle denkbare demografische doelgroepen) zichzelf een weg naar de nominatie manipuleren.

Scott Walker, Marco Rubio, Jeb Bush en de meeste andere kandidaten voldoen aan dit profiel. Ze kennen het Amerikaanse systeem, ze respecteren de vele gevoeligheden bij het publiek en ze schuiven zichzelf vooral naar voren door aan te tonen hoe vooral de ander niet deugt en hoe fatsoenlijk ze zelf wel niet zijn. In 2011 werd door een Amerikaanse commentator de toenmalige republikeinse voorrondes hierdoor omschreven als een “clownskar die zichzelf tot stilstand vecht”.

“Demographic pandering” heeft zo zijn grenzen. Zo zijn er groepen in de samenleving wier ideeën haaks op elkaar staan en kun je dus niet iedereen plezieren. Ook is het weinig inspirerend en zal de tactiek van zo fatsoenlijk mogelijk willen overkomen om zo veel mogelijk diverse mensen aan te spreken het altijd afleggen tegen iemand die wel ergens voor durft te staan en dat slim weet uit te spelen.

Die persoon is nu Donald Trump en hij heeft het taboe dat in Amerika op massamigratie ligt doorbroken met voor Amerikaanse begrippen hard taalgebruik. Tot ergernis van veel mede-republikeinen en zo goed als alle democratische politici.

Hillary Clinton
Aan democratische kant ligt het uiteindelijk wel vast dat Hillary Clinton de presidentskandidaat gaat worden. Haar concurrent, de inspiratieloze sociaaldemocratische kandidaat Bernie Sanders, weet getuige de opiniepeilingen niet genoeg democraten aan zich te binden. Ook zal de democratische partijelite hem te links te vinden om mee te doen aan de presidentsverkiezingen als de officiële kandidaat. Ook huidig vice-president Joe Biden doet mee, maar weet in de peilingen niet te overtuigen.

Analyse van de donateurs van Hillary Clinton laat zien dat “het systeem” duidelijk op haar hand is. Op de lijst van vorige donateurs komen onder meer de namen van Goldman Sachs voor (de “zakenbank” die medeverantwoordelijk is voor de ellende in Griekenland), Citigroup, Lehman Brothers (de bank die failliet ging en de spin in het web was van de kredietcrisis), JPMorgan Chase, 21st Century Fox, Ernst & Young, Credit Suisse en Morgan Stanley. Om maar eens een paar te noemen.

Erg rebels en tegendraads is Hillary Clinton dus niet, om het maar eens heel zachtjes uit te drukken. Maar inzetten op een rebels karakter zal haar tactiek waarschijnlijk ook niet zijn. Ze zal inzetten op haar vrouw-zijn en allerlei typische liberale standpunten zoals het homohuwelijk verdedigen tegen de “republikeinse barbarij”. Daarbij ook gebruikmakend van “demographic pandering” op democratische onderwerpen die goed liggen bij de Amerikanen.

“The invisible caucus”
Net zoals in Nederland hebben de twee Amerikaanse partijen een partijelite. Anders dan in Nederland, waar de partijelite de lijsten samenstelt waarop gekozen kan worden, heeft de republikeinse en democratische partijtop maar beperkte invloed op de conventies. Die wordt ook wel de “invisible caucus” genoemd. De onzichtbare voorronde.

Maar omdat de G.O.P. en de D.N.C. geen vaste partijen zijn, maar soort van verenigingen ligt in Amerika de weg vrij voor controversiële kandidaten om gekozen te worden. Het is echter wel zo dat als de partijelite niet achter de republikeinse kandidaat staat deze ernstige hinder ervan kan ondervinden. Zeker als de gekozen kandidaat erg ver ideologisch uit de pas loopt. Zoals bij Donald Trump het geval is.

Dat illustreert dat de scheiding van geesten tussen een klein deel van de bevolking, journalisten, gekozen bestuurders, de top van het bedrijfsleven en ambtenarenapparaat versus de rest van de bevolking zoals die in Nederland en de rest van Europa bestaat zich ook in Amerika zich voltrokken heeft.

Geert Wilders van de Verenigde Staten
In toenemende mate is er bij de bestuurlijke en ambtelijke bovenlaag van de samenleving dus minder en minder intellectuele ruimte om van de sociaaldemocratische visie op migratie af te wijken. In Europa is dat duidelijk een hele lange tijd merkbaar. Zo heeft de Volkskrant Trump het label “de Geert Wilders van Amerika” al opgeplakt omdat hij tegen massamigratie van Mexicanen is. Zulk 1-dimensionaal denken van journalisten zijn wij Europeanen allang gewend en de Amerikanen lijken daar nu kennis mee te maken.

Trump heeft meerdere malen met opmerkelijk hard taalgebruik laten weten dat hij de massamigratie van Mexicanen naar de Verenigde Staten niet zo ziet zitten. Dat veel Amerikanen er net zo over denken wordt geïllustreerd door de peilingen. Enkele citaten om tot een helder beeld te komen.

• Charge mexico $100,000 for every illegal alien crossing the border.
• Mexico’s ‘Killing Us’ at Border and on Trade
• The US has become a dumping ground for everyone else’s problems
• I would force Mexico to build border wall
• The largest suppliers of heroin, cocaine and other illicit drugs are Mexican cartels that arrange to have Mexican immigrants trying to cross the borders and smuggle in the drugs. The Border Patrol knows this. Likewise, tremendous infectious disease is pouring across the border. The United States has become a dumping ground for Mexico and, in fact, for many other parts of the world.

En dat zijn inderdaad best pittige soundbytes voor als je van mening bent dat immigratie buiten elke discussie staat.

Donald Trump is er nog niet
Donald Trump staat hoog in de peilingen (afhankelijk van welke poll je bekijkt is dat hoog of aan kop), maar in de vreemde en organisch gevormde Amerikaanse presidentiele voorrondes is dat allerminst een garantie op winst. Zo wist de republikeinse kandidaat Santorum 4 jaar geleden in de vroege voorrondes erg goed te scoren, maar in de latere loop van de voorrondes speelde hij nauwelijks een rol van betekenis en ging de republikeinse nominatie naar Mitt Romney. Een grijze en kleurloze kandidaat die uiteindelijk ook niets wist klaar te spelen tegen de zwakke kandidaat die Barack Obama op dat moment was.

Daardoor kan het fenomeen “te vroeg pieken” Donald Trump gaan opspelen. De weg naar de nominatie is lang en daardoor zal het voor Trump tot het einde spannend worden. Zeker ook omdat Trump, ondanks de goede peilingen, veel weerstand ondervindt. Zo heeft nieuwszender NBC alle zakelijke banden met Trump doorgesneden en ook een warenhuisketen wil geen zaken meer doen met hem. Nu kan dit worden weggelachen, maar niemand kan iets winnen als diegene op grote schaal wordt tegengewerkt. Ook het doen van forse uitspraken heeft zo zijn risico’s. Namelijk dat te grote groepen niet-republikeinse kiezers weggejaagd worden door het gezwollen taalgebruik.

Hoe verder?
Ik kan eigenlijk niets anders dan mijn persoonlijke sympathie voor Donald Trump uitspreken. Het goed gekamde fenomeen Trump kan, indien slim uitgespeeld, de koers van de Verenigde Staten voor decennia in de toekomst verleggen. Zo kan het sluiten van de grenzen en het optrekken van muren een eerste aanzet zijn tot een meer isolationistische koers van de Verenigde Staten. Waarbij de problemen van de VS (zoals de slechte infrastructuur) een hogere prioriteit krijgen dan het bombarderen van landen aan de andere kant van de wereld.

Daarom wat advies. Ik betwijfel of Donald Trump mijn advies echt nodig heeft. Ik gok erop dat er een hele batterij aan adviseurs heeft die veel meer ervaring hebben met presidentsverkiezingen dan ik heb. Maar enkele ideeën suggereren kan volgens mij geen kwaad.

Zo lijkt het mij een goed idee dat Donald Trump vooral doorgaat met ageren tegen massamigratie. De democratische kritiek op Trump is dat het niet fatsoenlijk is, getuigt ervan dat ze eigenlijk geen tegenargumenten hebben, behoudens heel hard “schande!” roepen.

Ook lijkt het me een goed idee dat Donald Trump vooral doorgaat met “demographic pandering” op de andere onderwerpen dan massamigratie. Het is smerige manipulatie, maar het is wel smerige manipulatie die werkt getuige de talloze keren dat kandidaten door een dergelijke tactiek genomineerd werden.

Trump doet er ook goed aan geen donaties aan te nemen van de gebruikelijke grote donateurs zoals de wereld van de grote banken en multinationals. Zo kan Donald Trump in elk geval niet worden beschuldigd van het zijn van een “systeemkandidaat” zoals Jeb Bush en Scott Walker ontegenzeggelijk wel zijn.

In elk geval zal het met Donald Trump niet snel een saaie presidentsverkiezing worden. Of hij nou uiteindelijk de republikeinse presidentskandidaat wordt of niet.