Zat premier Montenegro zelf achter couppoging?

Vandaag begint in Montenegro een rechtszaak waarin 14 personen aangeklaagd worden voor het voorbereiden van een staatsgreep.

Volgens de regering kwam op 15 oktober jongstleden een groep Servische nationalisten naar Montenegro met het plan om kort voor cruciale parlementsverkiezingen het parlement te bestormen en premier Milo Djukanovic te vermoorden. De groep Serviërs, die uit de omschrijving in de aanklacht eerder naar voren komt als een operettegezelschap, zou daarmee hebben willen voorkomen dat Montenegro lid zou worden van de NAVO.

Djukanovic, die Montenegro al sinds begin jaren ’90 stevig in zijn greep heeft, had die toetreding immers voorbereid. Tegelijkertijd is ongeveer de helft van de bevolking van het land dat nog tot Joegoslavië behoorde toen het in 1999 door de Amerikanen gebombardeerd werd, duidelijk tegen NAVO-lidmaatschap.

Met de aanslag zou de groep Serviërs de uitkomst van de verkiezingen hebben willen beïnvloeden. Volgens de openbaar aanklager zijn er aanwijzingen dat het plan door Rusland gefinancierd zou zijn. Verder zouden diverse oppositieleiders er van geweten hebben.

Westerse politici hechten ogenschijnlijk geloof aan het onwaarschijnlijke verhaal van hun aanstaande NAVO-bondgenoot. Rusland ontkent iedere betrokkenheid. Servische deskundigen stellen vraagtekens bij diverse details die door de Montenegrijnse overheid naar buiten zijn gebracht.

In Montenegrijnse oppositiekringen en in Servische media bestaat dan ook het sterke vermoeden dat Djukanovic de zogenaamde couppoging zelf heeft laten organiseren, om kort voor de verkiezingen de oppositie in een verdachte hoek te drukken en zichzelf voor de publieke opinie af te schilderen als staatsman die moedig stand houdt tegen buitenlandse inmenging.

Tegen Djukanovic bestaan hardnekkige verdenkingen van betrokkenheid bij georganiseerde misdaad op internationale schaal. Beschuldigingen van corruptie leidden herhaaldelijk tot grootschalige demonstraties tegen Djukanovic die sinds 1991 diverse malen premier was, rond de eeuwwisseling een termijn als president diende en daarna opnieuw premier werd.

Uiteindelijk won Djukanovic’ partij opnieuw de parlementsverkiezingen en eind april heeft het parlement toetreding tot de NAVO goedgekeurd. Montenegro, dat maar een vlekje op de kaart van Europa is, is vooral geopolitiek van belang doordat het over havens aan de Adriatische Zee beschikt. Met de toetreding van Montenegro, dat ingeklemd ligt tussen NAVO-lidstaten Kroatië en Albanië, beheerst de NAVO nu de hele Adriatische kust.